W związku z coraz większą liczbą cudzoziemców w Polsce, wśród których przeważają obywatele Ukrainy, ale w pierwszej dziesiątce znajdują się także Białorusini, Niemcy, obywatele Indii czy Wietnamczycy, wzrasta zainteresowanie tematyką zezwoleń na pobyt, procedurami umożliwiającymi legalną pracę, prowadzenie działalności gospodarczej czy nabywanie nieruchomości w Polsce.

Jest to tematyka niezwykle rozległa i niemożliwa do przybliżenia w jednej publikacji na stronie kancelarii, stąd niniejszy post sprowadzi się jedynie do zasygnalizowania głównych kwestii związanych z tym tematem. Udzielenie szczegółowej porady czy pomocy prawnej związanej z indywidualnym przypadkiem jest oczywiście możliwe po uprzednim umówieniu wizyty w kancelarii. Poniżej przedstawionych zostanie kilka informacji praktycznych, przydatnych przy legalizacji pobytu w Polsce.

Co zatem warto wiedzieć? Przede wszystkim należy pamiętać, że cudzoziemiec ma obowiązek złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt najpóźniej w ostatnim dniu swojego legalnego pobytu w Polsce, jeśli chce nadal legalnie przebywać w kraju w czasie trwania postępowania w sprawie rozpoznania jego wniosku. Jeśli tego nie zrobi i przeoczy termin choćby o jeden dzień, naraża się na ryzyko wydania wobec niego decyzji zobowiązującej do powrotu (decyzji deportacyjnej), która łączyć się będzie z orzeczeniem zakazu wjazdu do Polski na określony w decyzji okres. W celu uniknięcia błędu dobrze jest oczywiście wniosek ten złożyć odpowiednio wcześniej, najlepiej – osobiście w Urzędzie Wojewódzkim, aby uniknąć nieprzyjemności w przypadku, gdy nasza przesyłka z wnioskiem z jakichś przyczyn do Urzędu nie zostanie przez Pocztę dostarczona.

Trzeba także pamiętać, że złożenie wniosku o zezwolenie na pobyt we właściwym terminie, mimo że legalizuje nasz pobyt w kraju do czasu jego prawomocnego rozpoznania, nie oznacza jeszcze, że możemy w tym czasie legalnie pracować – chyba że np. na podstawie poprzedniego zezwolenia byliśmy zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę na podstawie przyczyn wskazanych w ustawie. Zawsze przed podjęciem pracy warto upewnić się, czy nie musimy uzyskać w tym celu zezwolenia. W tym miejscu trzeba podkreślić, że nie wszyscy cudzoziemcy muszą ubiegać się o zezwolenie na pracę na tych samych zasadach. Oprócz obywateli państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, którzy mogą wykonywać pracę w Polsce bez konieczności ubiegania się o zezwolenie, zwolnieni z obowiązku uzyskiwania zezwolenia są też obywatele Białorusi, Gruzji, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej, Republiki Armenii i Ukrainy – pod warunkiem jednakże, że wykonują tę pracę przez maksymalnie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.

Co jeszcze? Należy uświadomić sobie, że postępowania trwają obecnie po kilka-kilkanaście miesięcy. Warto więc zadbać o to, by nie skończyła nam się w tym czasie ważność paszportu i odpowiednio wcześnie wyrobić nowy.

A co, jeżeli postępowanie trwa, naszym zdaniem, zbyt długo? Mamy wówczas prawo złożenia tzw. ponaglenia do Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców, zgodnie z procedurą przewidzianą w Kodeksie postępowania administracyjnego. Takie ponaglenie składa się za pośrednictwem właściwego wojewody (Urzędu Wojewódzkiego), który w terminie 7 dni przekazuje je Szefowi Urzędu ds. Cudzoziemców do rozpoznania. Jeśli jednak zależy nam na szybkim rozpoznaniu naszego wniosku z uwagi na szczególne okoliczności (np. ciężka choroba członka rodziny), można także spróbować po prostu złożyć do Urzędu Wojewódzkiego prośbę o przyspieszenie rozpoznania sprawy.

Pamiętajmy też, że status naszej sprawy można sprawdzić online, po podaniu właściwego kodu. Bardzo ważne jest odbieranie przesyłek z poczty. Jeśli nie odbierzemy pisma z Urzędu (np. decyzji odmownej) mimo dwukrotnego awizowania, uważa się ją za doręczoną i biegnie nam termin na odwołanie!

Powyższy artykuł nie wyczerpuje oczywiście tematyki statusu prawnego cudzoziemców w Polsce – wręcz przeciwnie, zaledwie ją zarysowuje. Mam jednak nadzieję, że zamieszczone w nim informacje okażą się przydatne z praktycznego punktu widzenia i pomogą komuś w jego sprawie.

Kiedy chcemy odrzucić niechciany spadek w imieniu małoletniego dziecka, musimy uzyskać zgodę sądu rodzinnego i opiekuńczego na dokonanie tej czynności. Zadaniem sądu jest zbadanie, czy rzeczywiście przyjęcie spadku byłoby dla dziecka niekorzystne. Takie postępowanie przed sądem oczywiście trwa – czasem kilka tygodni, bywa jednak, że kilka miesięcy, w skrajnych przypadkach (kiedy na przykład sąd chce przed wydaniem decyzji uzyskać informacje na temat składu spadku i obciążających go długów) bywa, że decyzja zapada po roku i dłużej. Tymczasem termin na odrzucenie spadku to sześć miesięcy od dowiedzenia się o tytule swojego powołania do dziedziczenia, czyli w tym wypadku zazwyczaj od odrzucenia spadku przez rodzica. Co jednak w sytuacji, gdy w ciągu tych sześciu miesięcy złożyliśmy wniosek do sądu o wyrażenie zgody na dokonanie przez nas tej czynności, ale sąd nie zdążył wydać postanowienia lub nie zdążyło się ono uprawomocnić? Czy po uzyskaniu stosownego prawomocnego postanowienia sądu mamy wówczas nadal prawo udać się do notariusza – lub sądu cywilnego – i odrzucić spadek w imieniu dziecka?

Zagadnienie to budziło rozbieżności w orzecznictwie i w doktrynie. Część sędziów stała na stanowisku, że złożenie wniosku do sądu powoduje przerwanie sześciomiesięcznego terminu i że zaczyna on biec od nowa po uprawomocnieniu się postanowienia o wyrażeniu zgody na odrzucenie spadku. Inni twierdzili, że termin ten nie przerywa się, a jedynie nie biegnie w tym czasie. Oznaczałoby to, że jeśli po 3 miesiącach od rozpoczęcia terminu złożymy do sądu wniosek o wyrażenie zgody na dokonanie czynności, kolejne 3 miesiące zaczynają się liczyć dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia. Jeszcze inni uważali, że termin nie tyle nie biegnie, co się nie kończy – co oznacza, że nie tyle mamy w takiej sytuacji pozostałe 3 miesiące, ile raczej mamy  możliwość niezwłocznego złożenia oświadczenia. Najbardziej skrajne stanowisko zakładało, że złożenie wniosku w ogóle nie wpływa na sytuację i że po uzyskaniu zgody na odrzucenie spadku musimy wystąpić o przywrócenie terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka.

Z uwagi na te rozbieżności, Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego złożyła wniosek o wydanie przez Sąd Najwyższy uchwały rozstrzygającej powyższy problem. Uchwała taka została wydana dnia 22 maja 2018 roku przez skład 7 sędziów (sygn. akt III CZP 102/17).

Sąd Najwyższy przyjął stanowisko trzecie, stwierdzając, że „Termin przewidziany w art. 1015 § 1 k.c. nie może się skończyć przed prawomocnym zakończeniem postępowania o zezwolenie na złożenie przez małoletniego spadkobiercę oświadczenia o odrzuceniu spadku. Po prawomocnym zakończeniu tego postępowania oświadczenie małoletniego powinno być złożone niezwłocznie, chyba że termin ten jeszcze nie upłynął„.

Jakkolwiek na uzasadnienie tego orzeczenia musimy jeszcze poczekać, wiadomo już, że wniosek o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku złożony w 6-miesięcznym terminie powoduje, że nawet po wydaniu przez sąd zgody już po upływie tego terminu możemy spadek w imieniu dziecka odrzucić, jednak musimy zrobić to niezwłocznie (a nie na przykład kolejnych 5 miesięcy później). Nie wdając się w rozważania na temat słuszności przyjętego przez Sąd Najwyższy stanowiska, podkreślić należy, że dobrze się stało, że uchwała została wydana, ponieważ uporządkuje ona praktykę w zakresie odrzucania spadku w imieniu małoletnich.

Sąd Najwyższy rozstrzygnął właśnie kwestię, która od prawie dwóch lat, to znaczy od czasu zmiany przepisów dotyczących zbywania nieruchomości rolnych, przysparzała wielu problemów osobom, które podpisały na starych zasadach warunkową umowę sprzedaży, ale nie zdążyły przenieść własności nieruchomości.

Photo credit: Foter.com

Jeszcze kilka lat temu zdarzały się sytuacje, w których klienci, chcąc kupić lokal, wpłacali deweloperom sporą zaliczkę (czy nawet całą cenę lokalu) jeszcze przed podpisaniem umowy sprzedaży i tracili te pieniądze, nigdy nie uzyskując własności lokalu. Działo się tak z różnych przyczyn – czasem zła sytuacja finansowa nie pozwalała deweloperowi na ukończenie inwestycji, podczas pieniądze otrzymane od klienta dawno zostały wydane na budowę, zdarzało się też, że dochodziło do oszustw i wydawania tych pieniędzy na inne cele niż prowadzona inwestycja, a następnie ogłaszania upadłości.

Od kiedy w kwietniu 2012 roku weszła w życie ustawa o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (tzw. ustawa deweloperska), sytuacja uległa diametralnej zmianie. Obecnie, jeśli budowa nie została zakończona (deweloper nie uzyskał jeszcze pozwolenia na użytkowanie budynku), nie może on zawrzeć z przyszłym nabywcą „zwykłej” umowy przedwstępnej, a ma obowiązek zawarcia umowy deweloperskiej, szczegółowo uregulowanej przez tę ustawę.

Niestety, z uwagi na szczegółowość ustawy, umowy deweloperskie są bardzo rozbudowane, wielokrotnie liczą po 30 stron, co może onieśmielać, a nawet przerażać nabywcę. Dlatego postaram się w skrócie wyjaśnić, na czym polega umowa deweloperska i w jaki sposób chroni ona nabywcę lokalu.

Zgodnie z ustawowa definicją umowa deweloperska oznacza umowę, na podstawie której deweloper zobowiązuje się do ustanowienia lub przeniesienia na nabywcę po zakończeniu przedsięwzięcia deweloperskiego prawa własności lokalu mieszkalnego / nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym jednorodzinnym, a nabywca zobowiązuje się do spełnienia świadczenia pieniężnego na rzecz dewelopera na poczet ceny nabycia tego prawa. Czyli jest to swego rodzaju umowa przedwstępna, która tym jednak różni się od umowy przedwstępnej zawieranej w przypadku zakończonej już inwestycji, że nakłada liczne obowiązki na dewelopera.

Po pierwsze, deweloper ma obowiązek prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego, na którym odrębnie ewidencjonuje środki wpłacane przez każdego z nabywców. Środki te podlegają ścisłej kontroli, a deweloper może nimi dysponować wyłącznie w celu realizacji przedsięwzięcia deweloperskiego. Ponadto deweloper musi zapewnić nabywcy gwarancję bankową, która umożliwi mu odzyskanie środków w przypadku upadłości dewelopera lub odstąpienia od umowy. Dzięki tym uregulowaniom pieniądze wpłacane przez nabywcę są znacznie bezpieczniejsze niż przed wejściem w życie ustawy deweloperskiej.

Po drugie, ustawa nakłada na dewelopera szereg obowiązków. Pierwsza grupa obowiązków dotyczy informacji, do udzielenia których zobligowany jest deweloper. Musi on na przykład sporządzić prospekt informacyjny dotyczący przedsięwzięcia i udostępnić go klientowi na jego żądanie przed zawarciem umowy, jest również zobowiązany do przedstawienia nawywcy „szczegółowych” informacji dotyczących własnej sytuacji prawno-finansowej oraz przedsięwzięcia. Ustawa zapewnia również osobie zainteresowanej nabyciem lokalu / nieruchomości od dewelopera prawo zapoznania się z: